Cách sống, ngôn ngữ và hành xử của ông đối với cuộc đời này luôn luôn là những trang viết đau đớn, yêu thương và kiêu hãnh”. Đó là nhận xét của nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, về “Người kép già”, tuyển tập 18 truyện ngắn và vừa của nhà văn Kim Lân cùng minh họa của họa sĩ Thành Chương vừa được ấn hành, nhân kỷ niệm 100 năm (1920-2020) ngày sinh nhà văn Kim Lân.

Những tác phẩm này đều là những câu chuyện đời sống của gần một thế kỷ trước nhưng tất cả vẫn như vừa diễn ra. “Ngôn ngữ và thông điệp chứa đựng bên trong những câu chuyện của ông vẫn rực ấm như dòng máu chảy trong cơ thể thời gian mà những người đương thời đang sống trong đó. Mọi hình thức xã hội luôn thay đổi nhưng bản chất của kiếp người không thay đổi, mọi ngôn ngữ có thể thay đổi nhưng bản chất của tình yêu thương con người và cái thiện không hề thay đổi. Văn chương của nhà văn Kim Lân thuộc về những điều không thể thay đổi ấy” – nhà thơ Nguyễn Quang Thiều nhìn nhận.

Bìa cuốn “Người kép già”

Những tác phẩm được lựa chọn in trong ấn phẩm này đều là tác phẩm nổi tiếng của nhà văn Kim Lân. Đó là những trang viết đau đáu hiện thực với cảnh làng quê Bắc Bộ trong sự bủa vây của đói nghèo, với những phận người nhiều đau khổ, như trong “Đứa con người vợ lẽ”, “Đứa con người cô đầu”, “Vợ nhặt”… Là những lát cắt về cái đẹp của một thời quá vãng với những “nghề chơi” đòi hỏi lắm công phu như nghề chơi chó săn, chọi gà, chơi chim… hay những dấu ấn văn hóa như tuồng cổ… trong “Người kép già”, “Đôi chim thành”, “Con Mã Mái”, “Chó săn”, “Cầu đánh vật”… Muộn hơn, là những trang viết về cách mạng, về cải cách ruộng đất với không ít đớn đau nhưng cũng không thiếu niềm tin, trong “Làng”, “Nên vợ nên chồng”, “Ông lão hàng xóm”.

Đặc biệt, trong số 18 truyện ngắn và vừa trong tuyển tập, có 2 tác phẩm thường được coi là dành cho thiếu nhi: “Ông Cản Ngũ” và “Anh chàng hiệp sĩ gỗ”. Đây là 2 tác phẩm lấp lánh ánh sáng nhân văn đẹp đẽ, với hình ảnh con người luôn trong tư thế vươn lên, hướng thiện, đầy mạnh mẽ và kiêu hãnh.

Cuộc sống, xã hội, phong tục, văn hóa… có thể đã đổi thay nhiều kể từ ngày những tác phẩm đầu tay của Kim Lân được đăng trên các tạp chí Tiểu thuyết thứ bảy và Trung Bắc chủ nhật. Thế nhưng, dù thời gian và cuộc đời có biến thiên đến đâu, “những trang viết đau đớn, yêu thương và kiêu hãnh” với lối viết hồn hậu của Kim Lân vẫn luôn có thể chạm đến trái tim người đọc mọi thế hệ.

Là một trong những họa sĩ tên tuổi hàng đầu của hội họa Việt Nam đương đại, là con trai của nhà văn Kim Lân, họa sĩ Thành Chương cùng những minh họa của ông trong cuốn sách này giống như một cây cầu, kết nối nhà văn và độc giả, xưa và nay, truyền thống và hiện đại. 18 minh họa mang hồn cốt của 18 tác phẩm văn học, thể hiện thành công bằng ngôn ngữ hội họa, sẽ đem đến cho người đọc một trải nghiệm thú vị khi lật mở từng trang sách.

Yến Anh