Hồi ức chiến tranh qua những Quyết tâm thư
Ngày 16/5/1963, nhân dịp sinh nhật Bác Hồ, 13 đoàn viên Đoàn Thanh niên Lao động Việt Nam tại Nghệ An đã cùng nhau viết thư gửi Hồ Chủ tịch. Mở đầu thư có đoạn: “Bác kính mến của chúng cháu, chiều nay nắng đẹp của mùa hè, chúng cháu đang ra sức học tập truyền thống anh dũng của Quân đội nhân dân Việt Nam, truyền thống đó đã do bậc cha anh của chúng cháu xây đắp nên mới có ngày nay, cho nên lúc này chúng cháu vinh dự được đứng vào hàng ngũ Quân đội để giữ lấy truyền thống do bậc cha anh chúng cháu để lại”.
Quyết tâm thư của cán bộ, chiến sĩ kính gửi Chủ tịch Hồ Chí Minh
Cùng nhau nhìn lại chặng đường bôn ba tìm đường cứu nước của Bác, những thanh niên ấy ra sức học tập, tu dưỡng đạo đức và sẵn sàng nhận nhiệm vụ của Đảng và nhân dân giao phó trong cuộc kháng chiến trường kỳ. “Chúng cháu xin hứa với Bác, luôn luôn trung thành với sự nghiệp Cách mạng. Sẵn sàng giải phóng miền Nam để giành lại cuộc sống ấm no cho đồng bào miền Nam… Bắc – Nam xum họp một nhà”, thư có đoạn.
Sức trẻ, nhiệt huyết, sự quyết tâm, nghị lực cùng ý chí sắt đá và niềm tin son sắt vào sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ kính yêu; sự căm phẫn tột cùng cuộc chiến tranh phi nghĩa mà đế quốc Mỹ gây ra đã hằn sâu vào tâm khảm lớp lớp thanh niên ngày ấy. Mặc dù biết rằng ra đi là hy sinh, gian khổ, nhưng thế hệ thanh niên Quân khu 4 quyết tâm lên đường thực hiện hoài bão của mình.Trong số những Quyết tâm thư của cán bộ, chiến sĩ các hòm thư 3275b, 327b và 3277 tỉnh Nghệ An gửi chúc mừng sinh nhật Bác 73 tuổi, hứa quyết tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ vào miền Nam chiến đấu, ngày 19/5/1963, có một bức thư khuyết danh nhưng thể hiện ý chí quyết tâm của người viết: “… Cháu là một chiến sĩ Quân đội nhân dân. Sắp đến đây cháu sẽ vào Nam làm người chiến sĩ giải phóng quân, cùng với đồng bào miền Nam chiến đấu giết hết bọn bán nước và quân cướp nước, để giành lấy cuộc sống hòa bình, tự do, hạnh phúc cho nửa nước đang sống dưới bàn tay đẫm máu của bọn giết người. Cháu thấy vinh dự vô cùng. Máu đồng bào miền Nam ngày đêm đang chảy thì nhiệm vụ cháu phải làm thế nào cho máu không còn chảy. Đường cháu sắp đi là con đường gian khổ, nhưng chúng cháu tin rằng nhất định thắng lợi vì cuộc đấu tranh của đồng bào miền Nam là con đường chính nghĩa, được nhân dân toàn thế giới ủng hộ, lại có sự lãnh đạo sáng suốt tài tình của Đảng. Cháu xin hứa với Bác là cháu sẽ làm được nhiệm vụ nặng nề đó. Dù gian khổ thế nào cũng suốt đời trung thành với Cách mạng. Ngày nào thống nhất nước nhà, cháu sẽ gửi thư báo cáo thành tích giết giặc để Bác nghe…”.
Ngày Bác Hồ kính yêu đi xa, nhiều chiến sĩ đã lấy máu của mình viết thư thể hiện quyết tâm sẵn sàng đi chiến đấu, lập công dâng lên Bác. Một trong nhiều bức thư như vậy là Quyết tâm thư ký bằng máu (có số đăng ký 4831-Gi-1015) của cán bộ, chiến sĩ Trung đội 1, Đại đội 16, Trung đoàn 102, Sư đoàn 308. Năm 1969, nghe tin Bác Hồ từ trần, toàn mặt trận tỏ lòng thương tiếc vô hạn, Bộ Tư lệnh mặt trận Đường 9 – Bắc Quảng Trị, đã phát động phong trào “Thi đua lập công đền ơn Bác”. Các đơn vị nên quyết tâm thực hiện Di chúc thiêng liêng của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Nhiều “Trận đánh đền ơn Bác”, “Lập công dâng Bác kính yêu” diễn ra sôi nổi. Với tinh thần đó, cán bộ, chiến sĩ Trung đội 1, Đại đội 16, Trung đoàn 102, Sư đoàn 308 đã viết một bức thư dài hai trang bày tỏ mong muốn ra trận sẵn sàng lập công. Tất cả cán bộ, chiến sĩ lấy máu của mình ký vào đơn thể hiện ý chí mạnh mẽ, hy vọng được cấp trên chấp thuận.
Mở đầu thư, cán bộ, chiến sĩ Trung đội 1 viết: “Kính gửi Đảng ủy và Thủ trưởng Trung đoàn 102, Sư đoàn 308 và toàn thể cán bộ, chiến sĩ Trung đội 1, Đại đội 16 chúng tôi vô cùng đau đớn được tin Bác Hồ kính yêu, vị lãnh tụ thiên tài, người thầy vĩ đại của dân tộc ta, nhân dân ta, Quân đội ta đã qua đời”. Bức thư bày tỏ sự tiếc thương vô hạn vị lãnh tụ, người cha thân yêu của các lực lượng vũ trang nhân dân ta, đồng thời cũng bày tỏ niềm tự hào được đứng trong quân ngũ, chiến đấu cho độc lập, tự do của dân tộc, theo chân Bác, tiếp tục sự nghiệp cách mạng mà Bác đã soi đường mở lối: “… Bác mất đi để lại trong lòng chúng tôi niềm xót thương vô hạn, nhưng chúng tôi cũng tự hào được sống trong thời đại Hồ Chí Minh, được trực tiếp cầm súng tiêu diệt bọn xâm lược Mỹ bảo vệ nhân dân, bảo vệ đất nước, giành độc lập, tự do cho Tổ quốc”.
Quyết tâm thư của cán bộ, chiến sĩ kính gửi Chủ tịch Hồ Chí Minh
Trong thư cũng nhắc lại những kỷ niệm sâu sắc của đơn vị “đã từng được Bác dạy bảo, chăm sóc từ ngày mới ra đời trong kháng chiến và trong xây dựng được Bác đến thăm nhiều lần”. Bức thư của cán bộ, chiến sĩ Trung đội 1, Đại đội 16, Trung đoàn 102, Sư đoàn 308, có đoạn: “Có lần Bác cùng đi chiến dịch, càng thương nhớ Bác bao nhiêu chúng tôi càng thấy công lao của Bác to lớn bấy nhiêu”. Như tất cả mọi người dân, mọi chiến sĩ trong quân đội, cán bộ, chiến sĩ Trung đội 1 hết sức cảm động, tự hào nhớ lại sự kiện này. Với bộ quân phục, ngày đêm Người trèo đèo, lội suối cùng với bộ đội và dân công. Bác ra trận là biểu hiện ý chí quyết thắng cao nhất của toàn Đảng, toàn quân ta. Bức thư kết thúc bằng lời đề nghị thiết tha nhưng cũng rất mạnh mẽ: “Trong giờ phút cả nước tiếc thương Bác, chúng tôi thiết tha đề nghị Đảng uỷ và Thủ trưởng Trung đoàn cho chúng tôi được đi chiến đấu ngay để đền đáp lại công ơn trời biển của Bác. Để biểu thị rõ quyết tâm của mình, chúng tôi xin gửi tới Đảng ủy và Thủ trưởng Trung đoàn những chữ ký bằng máu của toàn thể cán bộ, chiến sĩ trong Trung đội”…
Chiến tranh đã lùi xa, chúng tôi, những người được sinh ra trong thời bình, không thể hiểu hết được những khó khăn, vất vả hi sinh của những thế hệ đi trước. Nhưng nhìn lại những bức thư, Quyết tâm thư viết bằng máu và nước mắt, chúng tôi biết rằng trong số những cán bộ, chiến sĩ ấy có thể có người không còn nữa nhưng tinh thần biến đau thương thành hành động Cách mạng của họ còn mãi, lay động trái tim các thế hệ đi sau. Nhiều bức thư trong số đó đã không còn nhìn rõ ngày tháng, nội dung… Dù vậy đây không phải là những lá thư bình thường, mà là những bức Quyết tâm thư được viết bằng máu, nước mắt, bằng tình yêu nước và ý chí quật cường chống giặc Mỹ xâm lược của cán bộ chiến sĩ kính gửi Hồ Chủ tịch tỏ lòng tin tưởng và ý chí quyết tâm lên đường vào Nam. Đây là những hiện vật tiêu biểu thể hiện ý chí sắt đá của thế hệ cha anh đi trước trong cuộc chiến đấu chống đế quốc Mỹ xâm lược, một thời kỳ khốc liệt nhưng cũng đầy kiêu hãnh của dân tộc Việt Nam.
Minh Phương