Xét xử vụ thất thoát 830 tỷ tại Gang thép Thái Nguyên

Vụ án có 19 bị cáo đều là lãnh đạo, nhân viên của TISCO hoặc Tổng Cty Thép Việt Nam (VNS). Họ bị truy tố về tội “Vi phạm quy định của Nhà nước về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” hoặc “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.

Theo cáo trạng, dự án mở rộng giai đoạn 2 của TISCO được triển khai năm 2007 và do VNS chỉ đạo, kiểm soát; đơn vị trúng thầu là Tập đoàn Khoa học công nghệ và Thương mại luyện kim Trung Quốc (MCC). Để triển khai, TISCO ký với MCC hợp đồng trọn gói EPC trị giá hơn 160 triệu USD. Hợp đồng cũng quy định MCC phải thi công, chạy thử, chuyển giao công nghệ, sửa chữa lỗi nếu có… trong vòng 30 tháng.

Thời điểm tháng 8/2007, hợp đồng EPC chưa có hiệu lực nhưng TISCO đã cho phía MCC ứng hơn 35 triệu USD. Đến cuối năm 2008, tức 11 tháng sau khi hợp đồng có hiệu lực, MCC vẫn chưa lựa chọn nhà thầu phụ cũng như hoàn thiện thiết kế; không đặt hàng máy móc… và ngược lại còn rút hết người rồi yêu cầu tăng giá trị EPC thêm 138 triệu USD.

Việc này vi phạm hợp đồng đã ký nhưng các bị cáo lại xin ý kiến để có thể chấp thuận yêu cầu tăng giá của MCC. Khi được hỏi, Bộ Kế hoạch và Đầu tư có văn bản chỉ rõ, tăng giá là không có căn cứ; TISCO cần chấm dứt hợp đồng, xem xét hủy đấu thầu và tổ chức đấu thầu lại nhằm đảm bảo tiến độ dự án.

TISCO cũng thuê một hãng luật của Singapore tư vấn cho mình. Hãng luật này khẳng định, MCC không thể đơn phương tăng giá hợp đồng do đã thỏa thuận rõ khi kí hợp đồng trọn gói cố định; hợp đồng EPC cũng không có điều khoản về việc điều chỉnh giá do biến động tỷ giá hoặc tăng giá nguyên vật liệu… Nếu MCC bỏ dở công trình sẽ vi phạm hợp đồng và TISCO có thể yêu cầu bồi thường.

Tuy nhiên, các bị cáo trong vụ án này đã bỏ qua tư vấn trên để đàm phán với tập đoàn Trung Quốc về việc tăng giá hợp đồng EPC vào tháng 4/2009. Cáo trạng xác định, việc này đã dẫn tới tăng giá thi công dự án. Ngoài ra, dự án bị kéo dài nên đã đội vốn từ 3.834 tỷ đồng lên tới 8.104 tỷ đồng. Đến năm 2018, dự án chưa hoàn thành, nhiều thiết bị đã hư hỏng nhưng TISCO đã đổ vào đây hơn 4.423 tỷ đồng, dẫn tới thiệt hại hơn 830 tỷ đồng là số tiền lãi phải trả cho các ngân hàng.

Xuân Ân